موسيقي ما: روح الله خالقي كه در موسيقي ايران نقش بارز و پررنگي داشته در كارنامه هنري خود قطعات جاودانه بسياري دارد كه از معروف‌ترين آنها مي‌توان به سرود «اي ايران» اشاره كرد. اين آهنگساز در كتاب سرگذشت موسيقي ايران كه به قلم خودش است تاريخ خلق اين قطعه را 27 مهر 1323 عنوان كرده است. اين سرود كه بر اساس شعري از «حسين گل‌گلاب» استاد وقت دانشگاه تهران و عضو فرهنگستان ايران شكل گرفته در جريان اشغال نظامي ايران از سوي متفقين تكميل شده است. اين قطعه در همان سالها به رهبري خالقي و خوانندگي بنان اجرا شده است. برخي صاحب‌نظران انگيزه سرودن اين شعر در آن زمان را مشاهده بي‌حرمتي‌هاي نظاميان اشغالگر كه از تاريخ و تمدن ايرانيان بي‌خبر بودند و قضاوتشان بر پايه مشاهده وضعيت روز بود،دانسته‌اند. اين قطعه در دهه 1960 در كنفرانس بين‌المللي بررسي سرودهاي ملي، مؤثرترين، برانگيزاننده‌ترين و ميهن‌گراترين سرود ملي كشورها شناخته شده است كه هر ايراني با شنيدن آن برانگيخته و آماده فداكاري براي ميهن مي‌شود. اين در حالي است كه قطعه حماسي ياد شده در آواز دشتي كه يكي از الحان محزون ايراني است نوشته شده است.

* سرود توسط وزيري و خالقي در ايران شكل گرفت
با توجه به اينكه امروز سالروز ساخت اين سرود است، فرهاد فخرالديني آهنگساز و رهبر اركستر ملي در خصوص اين قطعه گفت: زماني كه آقاي خالقي اين سرود را ساخت، سرود يكي از مسائل خيلي مهمي بود كه در مدارس آن زمان به بچه‌ها تدريس مي‌شده است. وي ادامه داد: در آن زمان سرودهاي خيلي زيادي ساخته شد كه اين كار در درجه اول به همت كلنل وزيري و خالقي صورت گرفت كه در ميان آنها چند سرود خيلي خوش درخشيد كه يكي از آنها سرود «اي ايران»بود.

* اي ايران تداعي‌كننده دوران دبستانم است
اين آهنگساز افزود: يادم هست كه وقتي بچه بودم و اين سرود را مي‌خوانديم از خواندنش به وجد مي‌آمديم و بسيار خوشمان مي‌آمد و جالب است كه در حال حاضر نيز همين حس و حال را در مردم مي‌بينيم.وقتي اين سرود را مي‌شنوم درست خاطرات دوران دبستانم را كه به دبستان مي‌رفتيم و اين سرود را مي‌خوانديم برايم تداعي مي‌شود. وي ادامه داد: امروزه وقتي مي‌بينم مردم با چه شور و شوقي اين قطعه را مي‌خوانند ياد شور و شوق دوران كودكي خودم مي‌افتم. رهبر اركستر ملي با اشاره به تاثيرگذاري اين قطعه در بين مردم اظهار داشت:علت تاثير زياد اين سرود در بين مردم اين است كه آقاي خالقي با تمام وجودش خيلي خوب توانسته اين قطعه را يك روحيه ايراني بدهد. در واقع اين قطعه تفاوت بسياري با قطعات ديگر و حتي سرودهاي مشابه دارد. وي با بيان اينكه سرود از نظر فرم، يك فرم اروپايي است،بيان داشت: سرود از فرنگ به ايران آمده ولي آقاي خالقي روي سرود اي ايران به گونه‌اي كار كرده كه يك هويت ملي و ايراني پيدا كرده و چون آن را در آواز دشتي ساخته بيشتر با خلق و خوي مردم ايران الف و انس دارد و به نوعي به دل‌ها مي‌نشيند.

* «اي ايران» حس دوست داشتن وطن را در انسان تقويت مي‌كند
آهنگساز موسيقي سريال امام علي (ع) تصريح كرد:يك حالت زيبايي در اين سرود هست كه وقتي مردم آن را مي‌شنوند مي‌فهمند ايران واقعا مملكتي است كه بايد دوستش بدارند و برايش احترام قائل شوند. چيزي در اين قطعه هست كه خيلي ارتباط خوبي با انسان برقرار مي‌كند كه مملكت و وطن خودش را دوست داشته باشد. وي بيان داشت:من احساس مي‌كنم مردم وقتي در كنار هم اين قطعه را مي‌خوانند با هم صميمي‌تر مي‌شوند و رفاقت و صميميتشان بيشتر مي‌شود من احساس مي‌كنم وقتي در كنار هم قرار مي‌گيرند و اين سرود را مي‌خوانند همديگر را بيشتر دوست دارند در واقع اين قطعه يك وحدت و يكپارچگي به مردم مي‌دهد.

* موسيقي بهترين ابزار براي ساخت و يكپارچگي مملكت است
فخرالديني در پاسخ به اين سؤال كه چرا از خلق قطعه‌اي ايران تاكنون سرودهايي از اين دست ساخته نشده ، گفت: آن زمان بيشتر به اين مقوله اهميت داده مي‌شد چون سرود در مدرسه درس داده مي‌شد و بچه‌ها مي‌فهميدند اين يك درس است و برايش ارزش قائل بودند اما در حال حاضر چنين ارزشي وجود ندارد و موسيقي را از برنامه‌هاي درسي حذف كرده‌اند.وي ادامه داد:موسيقي هنر بسيار باشكوه و سازنده‌اي است و ابزاري است كه مي‌‌توان از آن براي ساخت مملكت و يكپارچگي،حداكثر استفاده را داشت.

* اين قطعه اولين بار توسط بنان خوانده شد
رهبر اركستر ملي در خصوص اجراي اين قطعه گفت:كويا اولين بار اي ايران را بنان خوانده كه بعد از آن خوانندگان مختلف نيز آن را اجرا كرده‌اند.من يادم هست كه يك‌بار آن را با اسفنديار قره‌باغي در راديو اجرا كرديم. وي ادامه داد: ما اين قطعه را در اركستر ملي با صداي قرباني، عقيلي، رشيد وطن دوست و ...نيز اجرا نموده‌ايم. فخرالديني در خاتمه با اشاره به اجراي مختلف اين قطعه توسط اركستر ملي خاطر نشان كرد: ما تا اين سرود را در هر كنسرتي براي مردم اجرا نكنيم،سالن را ترك نمي‌كنند.بر اين اساس ما به خواست مردم و به خاطر احترامي كه براي مخاطبان قائل هستيم در تمام كنسرت‌هاي اركستر ملي اين قطعه را اجرا مي‌كنيم.