موسیقی ما – رهبر ارکستر ملی در جمع بندی اتفاقات اجراهای روسیه و بازتاب‌های خبری این اجراها گفت: «در زمینه اجرای ارکستر در روسیه که ارکستری متشکل از نوازندگان ارکستر ملی ایران و ارکستر سمفونیک تهران بودند، به همراه من و آقای شهرداد روحانی به روسیه آمدیم. سه شب اجرای موسیقی در سه شهر مختلف روسیه داشتیم؛ اجرای نخست در سن‌پترزبورگ، اجرای دوم در مسکو و اجرای سوم در کازان. در دو شهر ما همراه تیم ملی فوتبال کشورمان بودیم؛ در سنپترزبورگ و کازان. اجرای مسکو به دلیل تفاهم‌نامه‌ای که میان بنیاد رودکی و کنسرواتوار چایکوفسکی امضا شده بود، روی صحنه رفت. اجرای اولمان در سن‌پترزبورگ به دلیل عدم آشنایی با محیط و کمی خستگی، نتوانستیم بهترین کیفیت‌مان را ارائه کنیم. اما از اجرای دوم کیفیت ارکستر بسیار خوب بود.»

فریدون شهبازیان افزود: «قطعه‌های انتخاب شده در این کنسرت‌ها هم برمبنای موسیقی ارکسترال ایران و هم بر موسیقی کلاسیک غرب بود. در سال‌های بعد از انقلاب ما نتوانستیم به اندازه کافی موسیقی ارکسترال سرزمین‌مان را به جهانیان معرفی کنیم. این یکی از آرزوهای من است. معتقدم که باید آثار موسیقی ایرانی را اجرا کنیم تا مردم دنیا با آنها آشنا شوند. در زمینه سینما و تئاتر کارهای بیشتری به خارج از ایران معرفی می‌شود و در این زمینه‌ها ما را بیشتر از عرصه موسیقی می‌شناسند. امیدوارم در سال‌های آینده برنامه‌های بیشتری برای معرفی موسیقی‌یمان به دیگر کشورها داشته باشیم.»

* موسیقی خواننده محور

موزیسین قدیمی و خاطره ساز موسیقی ایران درباره شناساندن موسیقی ایران به جهانیان نیز معتقد است: «موسیقی ایرانی خواننده محور است. ما موسیقی بدون کلام ایرانی را کمتر اجرا می‌کنیم و مردم هم کمتر آن را شنیده‌اند. این که بتوانیم موسیقی سرزمینمان را به جهانیان معرفی کنیم، کاری است که در دراز مدت جواب می‌دهد. در زمینه آهنگ‌های موسیقی اصیل ایران یا همان موسیقی سنتی اجراهای بسیاری در سراسر جهان روی صحنه رفته است. گروه‌های دو نفره و چند نفره اجراهای بسیاری در بیشتر کشورهای جهان داشته‌اند؛ این اجراها هم معمولا با خوانندگان بسیار خوبی انجام شده است. اما این موسیقی هرگز نتوانسته جای موسیقی ارکسترال ایران را بگیرد. سرمایه گذاری که امروز انجام شده تا ارکسترهای ایرانی بتوانند جایگاه خود را در جهان پیدا کنند، به زمان نیاز دارد. باید با آهنگسازان صحبت کرد تا آثار جدید نوشته شود. باید در این زمینه سرمایه‌گذاری‌های خوبی انجام داد. آهنگسازان هم باید در آثارشان از جذابیت‌های موسیقی غربی هم استفاده کنند. در این‌ آثار باید ارکستراسیون و سازبندیِ دقیقی انجام شود تا بتوانیم به هدف مورد نظر برسیم.»

شهبازیان گفت: «این که دو ارکستر داشته باشیم و دائما تمرین و اجرا داشته باشند، هدف نهایی ما نیست. رسیدن به هدف ما نیاز به تولید موسیقی دارد. برای ارکسترها باید اثر تولید کرد تا ارکسترها آنها را اجرا کنند و این آثار به جهان معرفی شود. در غیر این صورت تکرار مکررات است؛ درست مانند موسیقی سنتی که می‌گویند به تکرار رسیده است و البته درست هم می‌گویند. ما باید از دستمایه موسیقی محلی و مقامی و موسیقی‌های اصیل ایران استفاده کنیم و آثار ارزشمندی بنویسیم و به اهداف بلند‌مدتمان برسیم.»

* هدف گذاری‌ها در ارکستر ملی

رهبر ارکسترملی ایران درباره هدف گذاری‌ها در هنگام آغاز به کار در ارکستر ملی نیز گفت: «هدفم از روز اول این بود که ارکستر ملی ایران با اجرای موسیقی نوین ایران و جهان معرفی شود. یعنی ارکستر ملی ایران باید اجرای آثاری در برنامه‌اش باشد که موسیقی نوین ایران و جهان باشند. یعنی موسیقی‌های کلاسیکی که در سال‌های گذشته به صورت آپتودیت(به روز شده) اجرا شده، ما آنها را دستمایه خودمان قرار دهیم و اجرا کنیم. مثلا سمفونیک شماره یک اثر موتزارت، اورتوری از بتهوون و یا هر اثری از آهنگسازان بزرگ جهان را بتوانیم به صورت آپتودیت(به روز شده) اجرا کنیم. همچنین موسیقی خودمان را به صورت نوین اجرا کنیم؛ یعنی از ارکستراسیون و سازبندی غربی، هارمونی و کنت‌پوئن استفاده کنیم در حالی که دستمایه‌اش موسیقی ایرانی باشد. یعنی قواعد و جذابیت‌های موسیقی کلاسیک را در کنار موسیقی ایرانی قرار دهیم و به صورت ارکسترال عرضه کنیم. ما هنوز نتوانسته‌ایم این قواعد را برای موسیقی خودمان تدوین کنیم.همیشه گفته‌ام که موسیقی مقامی و موسیقی ردیف را می‌توان به کار برد و به صورت ارکسترال ارائه کرد. اگر این اتفاق بیافتد می‌توانیم پیشرفت بسیاری داشته باشم.»

* سفارش به آهنگسازان جوان

شهبازیان درباره سفارش آثار برای اجرا در ارکسترملی به آهنگسازان جوان نیز گفت: «ما آثاری را به آهنگسازان جوان سفارش داده‌ایم. اما بدانید که این کار با چند سفارش به نتیجه خوبی نمی‌رسد. ممکن است ما چندین اثر سفارش دهیم تا در نهایت به نتیجه مطلوب برسیم. ممکن است آثار بسیاری به آهنگسازان جوان سفارش دهیم و در نهایت هم از میان این آثار تعداد اندکی برای اجرا توسط ارکستر انتخاب شوند. اما این روند باعث پیشرفت آهنگسازان جوان و در نهایت پیشرفت موسیقی ارکسترال می‌شود.این امر به بودجه‌ای مفصل نیاز دارد.»

* گرایش نسل جدید آهنگسازان موسیقی ایرانی به سمت موسیقی پاپیولار

آهنگساز فیلم «معصومیت از دست رفته» درباره گرایش نسل جدید آهنگسازان موسیقی ایرانی به سمت موسیقی پاپیولار و دور شدن آنها از فضای موسیقی اصیل نیز می‌گوید: «در موسیقی پاپ پول حرف اول را می‌زند. این موسیقی را مردم دوست دارند و برای شنیدنش هزینه می‌کنند. خوانندگان و آهنگسازان این حوزه هم درآمدهای خوبی دارند و هرگز حاضر به رها کردن این ژانر از موسیقی نیستند. اگر همین شرایط در موسیقی ملی و در حوزه ارکسترها بیافتد، همه چیز زیرورو می‌شود. اما مردم برای موسیقی پاپ هزینه می‌کنند. در عین حال برخی هنرمندان هم با این که در دانشگاه تحصیل کرده‌اند و استادان خوبی هم داشته‌اند، اما علمشان را برای موسیقی پاپ خرج می‌کنند و نهفته‌های ذهنیشان را خرج موسیقی پاپ می‌کنند. اگر قرار است به موسیقی پاپ مجوز بدهند باید همه چیز شسته رفته باشد و در این زمینه باید موسیقی ممیزی شود. شاید این ممیزی در عرصه موسیقی سنتی و ارکسترال لازم نباشد، اما در زمینه موسیقی پاپ نباید به هر کسی اجازه ورود به این حیطه داده شود؛ آن هم با این شعرهای بسیار بد. ترانه سرایی به قهقرا رفته است. به این دلیل که ترانه سرایی درآمد خوبی دارد، هر چه دستشان بیاید می‌نویسند. یکی از کارهایی که باید انجام شود، همین است.»

وی افزود: «موسیقی ایران خواننده محور است. به همین دلیل است که موسیقی پاپ اجازه نمی‌دهد موسیقی اصیل ایران رشد کند.پرویز منصوری می‌گفت این موسیقی شانسی است. ارکسترهای ملی و ارکستر سمفونیک باید سالن‌شان پر باشد تا بتوانند ادامه حیات دهند. بنیاد رودکی بودجه محدودی برای اداره ارکسترها دارد. آهنگسازانی که خانه نشین شده‌اند، کار کردن برایشان توجیح ندارد. آنها ترجیح می‌دهند که به آموزش بپردازند و از همین راه زندگیشان را تامین کنند. این معضلی است که باید در دراز مدت حل شود.»

* درباره ناصر چشم آذر

فریدون شهبازیان در انتهای این گفتگو درباره مرحوم ناصر چشم آذر نیز گفت: «زمانی که من گروه کُر در رادیو داشتیم، ایشان خواننده گروه کُر بود. بعدها هم دوستان بسیار خوبی بودیم. هر دوی ما در انجمن آهنگسازان خانه سینما عضو بودیم و سال‌ها در هیات‌مدیره با هم بودیم. شناخت خوبی هم از موسیقی پاپ داشت. به نظرم هنرمند زمانی هنرمند است که کارش به خانه مردم برود. این که من آثارِ بسیاری ساختم و مردم گوش ندهند به نظرمارجحیتی ندارد به آثاری که مردم می‌شنوند.زمانی می‌گفتند چهره‌ی ماندگار! بعد خواننده را انتخاب می‌کردند. در حالی که خواننده تنها یک مجری است و اثری را می‌خواند که منِ آهنگساز ساخته‌ام. متاسفانه از اول موسیقی ما خواننده محور بوده است و آهنگسازانی مانند چشم آذر در حاشیه مانده‌اند.»