نویسنده:
تاملاتی در باب دعا

«ادعونی استجب لكم» (سوره مباركه مؤمن)
«دعا» خواندن است ولی خواندن پروردگار؛ داعی عبد و مدعو معبود؛ داعی فقر و نیازمند و مدعو غنی و بی‌نیاز مطلق. دعا، عروج درونی داعی، از جهان ماده به سوی جهان ابدیت و ماوراست؛ دعایی كه مورد تأكید مرتبطان به عالم غیب است. عبارت است از عبور انسان از جهان ناسوت و ورود به عالم غیب و ملكوت. درحقیقت انسان در حالت دعا، نه تنها حجب ظلمات را پاره كرده و از آنها عبور می‌كند بلكه در این حالت، به دلیل اینكه مدعو«ی» آخر ادعونی در آیه ابتدای كلام است و فضا و محتوای آن نیز این كه انسان زمانی حالت دعا را به دست می‌آورد كه تنها پروردگار عالم را بخواند و از تمامی وسایط و فواعل بالغیر و حتی حجاب‌های نور كه فرشتگان مقرب خدا نیز از آن گذر كرده و به معدن عظمت ذات راه می‌یابد و در این حالت تعبیر معبّر را با همان بصیرتی كه مبصّر داده، مشاهده می‌كند و لسان داعی، كلماتی را بكار می‌برد كه مدعو، با اشراقات خود به صورت آن كلمات، نوعی تجلی پیدا كرده است و كلماتی كه به عنوان دعا به كار برده می‌شود، ابراز، اظهار و بازگو كردن آن حقیقت جلوه و تجلیاتی است كه حضرت دوست در داعی داشته و به همین جهت توصیه بزرگان سلوك، روی این نكته تأكید دارد كه از دعاهایی استفاده شود كه از اولیای معصوم خداوند به صورت مأثور به ما رسیده است. چرا كه آنان هم ظرفیت بالای تحمل تجلیات حضرت حق را دارند و نیز بهتر می‌توانند از كلمات و عباراتی استفاده كنند كه بتواند قالب آن تجلیات باشد و در میان دعاها، دعای ربنا الی آخر حال و هوای دیگری را به انسان نشان می‌دهد چرا كه این اسم از اسامی مقدس خداوند، بیش از دیگر اسم‌ها در قلوب اولیای خدا ظهور و بروز دارد چرا كه ولایت آنان همان تجلی اسم رب خداوند در قلوب آنان است و اگر اسم رب در دل كسی تجلی پیدا كند و زبان حال و باطن او با زبان قال و بارز آن همسو و متحد باشد و در ابراز و اظهار ناسوتی، آهنگ جهان ناسوت را به آهنگ جهان ملكوت متصل سازد و ترنم ملكوتیان را در تعابیر «ربنا» به سمع زمینیان رساند، آن زمان است كه می‌توان تجلی این اسم شریف را در سطح جامعه و به صورت عام‌تری مشاهده كرد كما اینكه در ایام ماه مبارك رمضان و در لحظات ملكوتی افطار، با نوای فرهیخته ارجمند جناب شجریان می‌توان این حس را در درون روزه‌داران مشاهده نمود.
منبع: ماهنامه نسیم