موسیقی ما – زهرا جباری: همایون شجریان در نشست نقد نغمه که به بررسی آلبوم سیمرغ می پرداخت و در همراهی با منتقدان که به تایید کیفیت اجرای صحنه¬ای او پرداخته بودند،اجرای صحنه ای آواز را کاری دشوار دانست اما تاکید کرد آواز در صحنه و به صورت زنده و در جمع و چشم در چشم مخاطبان در جوهر موسیقی آوازی ایران است و باید این مسیر را تقویت کرد، چرا که خواننده با دیدن مخاطب انرژی و حسی می گیرد که در استودیو این حس وجود ندارد و بنابر این من همه گاه موافق ضبط زنده آثار و انتشار آنها هستم.

او که عصر سه شنبه 14 شهریور،در نشست نقد نغمه آلبوم سیمرغ در فرهنگسرای اندیشه سخن می گفت در درباره اجراهای زنده گفت: در اجراهای ارکستری به دلیل وجود رهبر توازن و تناسب میان صدای خواننده با ارکستر در قالب پیانو فورته( شدت و ضعف) با اشاره های رهبر ارکستر تنظیم می شود،اما در اجراهایی که با گروه های سنتی به صحنه می بریم این نوازنده است که خودش باید رعایت کند، زمانی که خواننده در حال خواندن است ، ارام تر و با شدت ضعیف تری ساز بزند تا هنگام ضبط اجرا صدای خواننده به خوبی به گوش مخاطب برسد.

شجریان هم چنین درباره ظرفیت های خواننده ایرانی که می تواند اپرا ها را هم بخواند گفت:این ظرفیت به صورت بالقوه وجود دارد اما ساختار موسیقی اپرا به گونه ای است که خواننده ایرانی با ساختار موسیقی آوازی نمی تواند چنین کاری را انجام دهد.

سید عبدالحسین مختاباد، آهنگساز و خواننده هم که به عنوان یکی از منتقدین در نشست حضور داشت با تمجید از آوازخوانی همایون در آلبوم سیمرغ گفت: ظرفیت های خواننده آواز موسیقی سنتی ایران در اجرای زنده آشکار می شود و آن زمان است که یک خواننده می تواند بگوید چند مرده حلاج است؟ و خوشبختانه همایون شجریان چه در این اجرای سیمرغ و چه در کنسرت هایی که از او به صورت زنده دیدیم نشان داد درک و فهم درستی از آواز دارد و از تکنیک و دانش خوبی در ردیف آوازی و اجرای صحنه برخوردار است.

او درباره کیفیت آواز همایون در آلبوم سیمرغ گفت با توجه به این که وزن شعر در این اثر ثابت است اما چه آقای متبسم به عنوان آهنگساز با تغییر ریتم ها و مدگردی های مناسب و چه همایون با ایجاد تحریرهایی خاص و ابداعی توانسته اند یکنواختی شعر فردوسی ( از نظر وزن)را تا حدودی از بین ببرند.

مختاباد وضعیت کنونی آواز را گلخانه ای عنوان کرد و گفت: متاسفانه ایجاد دستگاه های پیشرفته صوتی و تغییراتی که در استودیو ها در صدای خواننده ها صورت می گیرد ، سبب شده تا وضعیتی گلخانه ای و غیر طبیعی در آواز ایران به وجود آید که تنها راه مقابله با این وضعیت همانا ضبط و انتشار اجراهای زنده است که من از این بابت هم به آقای متبسم و هم به همایون شجریان تبریک می گویم که توانستند اجرایی کیفی و از آن مهمتر زنده را به بازار موسیقی عرضه کنند.

حمید متبسم آهنگساز اثر نیز با اشاره به این که عمده این اثر در یک روز در تالار رودکی به صورت زنده ضبط شده است و دی وی دی تصویری این کار هم که به زودی منتشر می شود، تاییدی بر این سخنان است گفت: من طرفدار اجرای زنده هستم و سعی می کنم که تمامی کارهایی را که در آینده هم اجرا می کنیم به صورت زنده ضبط کرده و در اختیار مخاطبان قرار دهیم ، چرا که در اجرای زنده حس نوازندگان و قابل مقایسه باحسی که در اجراهای استودیویی وجود دارد نیست و از این بابت باید دیگران را هم تشویق کنیم که اجراهای زنده را در دستور کارشان قرار دهندو با توجه به وجود فن آوری های پیشرفته در ضبط اثر به گمانم این امکان میسر است.

پیمان سلطانی آهنگساز و منتقد دیگر این نشست با اشاره به پیشینه گروه نوازی در موسیقی ایران و تاکید بر خوشنام بودن حمید متبسم و همایون شجریان گفت: این خوشنامی و سابقه نیکو از کارهای گذشته این دو تن سبب می شود تا سطح توقع ما از کارهای آنها بالا برود و بنا بر این اگر انتقادی به برخی از اجزای سیمرغ وارد است، به دلیل توقع و انتظاری است که کارهای گذشته این دو تن در میان مخاطبان ایجاد کرده است.

به گفته سلطانی نوازنده ایرانی بودن متبسم و آشنایی او با تار و سه تار و ردیف موسیقی ایرانی سهمی جدی در شکل گیری و نوع سازآرایی کار او داشته است و سبب شده است تا او به سمت یک ارکستر کامل از سازهای ایرانی برود که این حداقل تا به این لحظه در تاریخ موسیقی ایران کمتر اتفاق افتاده است.

آورین صداقت کیش منتقد و پژوهشگر موسیقی هم در سخنانی به چگونگی بهره گیری آهنگساز سیمرغ از نشانگان موجود در فرهنگ ایرانی اشاره کرد و گفت: متاسفانه سیستم ارجاعی در موسیقی ایرانی چندان پشتوانه ای ندارد و شما کمتر دستگاهی را سراغ دارید که ارجاعی به وضعیتی توصیفی از یک موقعیت باشد همانند عاشقانه یا حماسی و یا موارد دیگر و تنها دستگاه چهارگاه و است که با مدد گیری از ضرب زورخانه می تواند به مخاطب این ارجاع را بدهد که منظور آهنگساز از یک اثر توصیف چه موقعیتی است.

سجاد پورقناد دیگر منتقد این برنامه هم با اشاره به مشکل آکوستیک در سازهای ایرانی و از جمله سازها ارکستر سیمرغ پیشنهاد داد کارگاهی در کنار این ارکستر ایجاد شود که متخصصان آکوستیک در کنار سازندگان ساز و نوازندگان به تجربه های تازه در این زمینه دست بیازند که در نهایت می تواند کمک موثری باشد به خلق سازهایی با کیفیت صوتی بیشتر و بیرون دهی کوک کمتر.

کامیار صلواتی و فاضل جمشیدی و بهرنگ تنکابنی از دیگر اهالی موسیقی بودند که در این نشست نکاتی را درباره آلبوم سیمرغ مطرح کردند.

نشست نقد نغمه بیست ودومین نشست از این مجموعه برنامه هاست که از سوی مدیریت موسیقی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران تدارک دیده شده است و دور تازه این سلسله برنامه ها در سالن اجتماعات فرهنگسرای اندیشه واقع در پارک اندیشه برگزار می شود. نشست بعدی نقد نغمه قرار است به بررسی شوراهای داوری در حوزه موسیقی بپردازد.