به همراه اجرای اثری از همسر لهستانی این هنرمند
آثار آیدین صمیمیمفخم در لهستان، چک و اتریش اجرا میشوند
موسیقی ما - عضو دائم انجمن آهنگسازان ایران و مدرس مدرسه عالی موسیقی و دانشسراهای تهران و از بنیانگذاران دپارتمان آهنگسازی و تئوری موسیقی در دانشگاه علمی کاربردی تهران و هم چنین بنیانگذار و مدیر هنری «مرکز موسیقی نوین اسپکترو» و عضو هیئت موسس و مشاور هنر «کانون موسیقی معاصر تهران» است.
مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را به ترتیب در رشتههای پژوهش موسیقی و آهنگسازی در ارمنستان و در محضر استاد «آشوت زهرابیان» دریافت کرده و با حضور در کلاسهای فوق تخصصی آهنگسازی «بئات فورر»، «خایا چنرووین»، «آلوین لوسیر», «فیلیپ گلس»، «کریستین ولف»، «برنهارد لنگ»، «پیتر ابلینگر»، «کارولا باوکهولت» و «پتر کوتیک» بر تجربیات و دانش هنری خود افزوده است.
برنده چندین مسابقه بینالمللی آهنگسازی است و به عنوان آهنگساز مدعو در فستیوالهایی چون ۴۰۲۰ لینز، ایمپولس (اتریش)، روزهای استروا (جمهوری چک)، ماتا، هشتادمین تولد کریستین ولف (آمریکا) و اوی موس (آلمان) شرکت کرده و برنده بورس تحصیلی تحقیقاتی از مرکز کانورگنس سوئیس، دانشگاه لوون در بلژیک و مرکز موسیقی ویسبی در سوئد است.
اینها بخشی از بیوگرافی آیدین صمیمی مفخم، آهنگساز، موسیقیشناس و متخصص هنرهای صوتی است که در سال ۱۹۸۲ در تهران و در یکی از خانوادههای مشهور هنری ایران متولد شده است.
آثار این هنرمند تا امروز توسط آنسامبلهای مهمی چون «کلانگ فوروم» وین، آنسامبل «اس. ای. ام»، «کوارتت مومنتا»، «استراوسکا باندا»، «استکهلم ساکسفون کوارتت»، «کسلمیا» و ... اجرا و ضبط شده است. اکثر آثار این آهنگساز بر پایه موسیقی سنتی و فولکلور ایران و با رویکردها و تکنیکهای معاصر از جمله تجربیات آکوستیکی و سایکو-آکوستیکی هستند.
حالا این هنرمند که سال گذشته اپرای مشترک او و همسرش مارتینا کوسسکا (آهنگساز، نوازنده و رهبر ارکستر لهستانی) با نام «در ساحل لته» در فستیوال نودو شهر استراوا اجرا شد، قرار است برنامههای متعددی را به همراه مارتینا در نقاط مختلف دنیا روی صحنه ببرد.
آیدین صمیمیمفخم درباره پروژههای پیش روی خود به «موسیقی ما» میگوید: «همسرم مارتینا کوسسکا، قطعهای با نام «اُرسی» براساس ردیف موسیقی ایرانی و بیات ترک برای ارکستر زهی نوشته که برنده مسابقه بینالمللی «کریستف پندرسکی» در لهستان شده و قرار است دوم آگوست (یازده مرداد) در شهر «سوپوت» لهستان اجرا شود. این قطعه فقط خارج از ایران اجرا خواهد شد. البته مارتینا قبلاً به عنوان سولیست پیانو، چندین اجرا به همراه ارکستر «نیلپر» در ایران داشته است.»
علاوه بر آن قرار است ماه آینده کنسرتو پیانوی این هنرمند توسط یکی از برجستهترین رهبران دنیا در جمهوری چک اجرا شود که درباره آن میگوید: «این کنسرتو پیانو با نام «هولوگرافی» برای پیانو و ارکستر زهی، توسط ارکستر فیلارمونیک شهر استراوا در جمهوری چک به رهبری برونو فِراندیس اجرا میشود. البته سال گذشته، همسرم مارتینا در «فستیوال موسیقی معاصر تهران»، به همراه نوید گوهری (به عنوان رهبر) این قطعه را در تالار رودکی اجرا کردند و این، اولین اجرای اروپایی آن خواهد بود. در همین فستیوالِ پیشرو، یک مینیاپرا هم با نام «کوچاوایا» از مارتینا اجرا میشود.»
صمیمیمفخم درباره فضا و فرم کنسرتو پیانوی «هولوگرافی» و همچنین مینیاپرای «کوچاوایا» میگوید: «من در این کنسرتوپیانو، مثل یک هولوگرافی از زوایای مختلف، رویکردی به سمت یک نت مشخص داشتهام و کل این کنسرتو حول محور نت «می» با رویکردهای مختلف میچرخد. درباره مینی اپرا هم باید بگویم که با تصویر همراه نیست و به شکل کنسرتی اجرا خواهد شد. این اثر براساس یک قطعه چینی نوشته شده و داستان سگی را روایت میکند که میخواهد با کوه روبهرو شود. بزرگترها او را از این کار منع میکنند اما او توجهی نمیکند و نهایتاً متوجه میشود کوچکتر از چیزی است که بخواهد به حرف بزرگترها توجه نکند. این مینی اپرا، دو سال پیش برنده مسابقه اپرای بینال زاگرب در کرواسی بود که منتهی به نوشتن یک اپرای فولتایمِ صد دقیقهای با نام «کلوتو - ریسمانی از قصهها» شد و دو هفته پیش، چهارمین اجرای آن در شهر وین اتفاق افتاد.»
آیدین صمیمیمفخم به همراه همسرش مارتینا کوسسکا، سال 1392 مرکزی را با نام موسیقی نوین اسپکترو با هدف آشناسازی هرچه بیشتر شنوندگان حرفهای موسیقی آکادمیک، با ژانرهای مختلف موسیقی قرن ۲۰ و ۲۱، موسیقی تجربی قرن ۲۱ و موسیقی الکتروآکوستیک و الکترونیک پایهگذاری کرده که هدف اصلی این مرکز، برگزاری کنسرتهای پژوهشی و آموزشی موسیقی تجربی، الکتروآکوستیک و الکترونیک، برگزاری ورکشاپهایی با تمرکز بر آهنگسازی، تفسیر و اجرا موسیقی قرن ۲۰ و ۲۱ و برگزاری کنفرانس و سمینارهایی در همین زمینه است.
از پروژههای دیگر این مرکز میتوان به «دوئت اسپکترو» با تمرکز بر کنسرتهای تجربی الکتروآکوستیک توسط بنیانگذاران این مرکز و «آنسامبل اسپکترو» با تمرکز بر سفارش و اجرای آثار آهنگسازان معاصر، نام برد.
طی آخرین نشست ICEM – CIME (کنفدراسیون بین المللی موسیقی الکتروآکوستیک که در سال 1360 در شهر بورژ فرانسه توسط کریستین کلوزیه تاسیس شد.)، مرکز موسیقی نوین اسپکترو به عنوان سازمان و نماینده رسمی کنفدراسیون بینالمللی موسیقی الکتروآکوستیک در ایران و اولین مرکز در خاورمیانه انتخاب و معرفی شده که از اهداف اصلی آن میتوان به معرفی بیشتر موسیقی و آهنگسازان الکتروآکوستیک ایرانی به جوامع بینالمللی اشاره کرد.
حالا قرار است اواخر شهریور سال جاری، مارتینا کوسِسکا و آیدین صمیمیمفخم به دعوت کنفدراسیون بینالمللی موسیقی الکتروآکوستیک، به عنوان نمایندگان کنفدراسیون بینالمللی موسیقی الکتروآکوستیک در خاورمیانه در نشست سالانه این مرکز در مسکو حضور پیدا کرده و درباره تاریخ موسیقی الکتروآکوستیک در ایران صحبت و نمونههایی از آثار آهنگسازان ایرانی را پخش کنند. علاوه بر آن، هر دو به شکل دوئت اسپکترو در شهر لینتز اتریش دو اجرا خواهند داشت که تمرکز هر دو اجرا روی بداههنوازی صوت و تصویر است.
شاید به نظر برخی، موسیقی الکترونیک در ایران اتفاقی نوین باشد اما این نوع موسیقی مسبوق به سابقه است و میتوان گفت تقریباً همزمان با اتفاقات روز دنیا، این نوع موسیقی توسط موزیسینهای ایرانی هم تجربه شده است. از آیدین در اینباره سوال کردیم و پرسیدیدم که از نظر شما در این سالها چه اتفاقات قابل تأملی در حوزه موسیقی الکترونیک افتاده که میگوید: «سابقه موسیقی الکترونیک در ایران برخلاف آنچه که برخی فکر میکنند اتفاقی نوین است، به اوایل دهه 40 شمسی برمیگردد که اساتیدی مثل علیرضا مشایخی، شاهرخ خواجهنوری و داریوش دولتشاهی این نوع موسیقی را آغاز کردند و به نوعی پدران موسیقی الکترونیک در ایران بودند. از آن زمان اتفاقات متعددی افتاده و خوشبختانه هنرمندان خوبی در این زمینه داریم که در سطح بینالمللی هم معروف هستند.»
با این وجود، در این سالها کمتر شاهد اجرای این گونه موسیقیها در کشور بودهایم و اکثر این هنرمندان برنامههای خود را در فستیوالهای خارجی اجرا میکنند. اما چند سالی است که هنرمندان این ژانر به طور جسته و گریخته، در ایران هم طبع آزمایی میکنند. صمیمیمفخم در این باره توضیح میدهد: «بله. در ایران کمتر شاهد این اجراها بودهایم اما از سه، چهار سال گذشته تعدد این اجراها بیشتر شده است. یکی از مکانهایی که تمرکز زیادی روی اتفاقات الکتروآکوستیکی دارد، «کانون موسیقی معاصر موزه هنرهای معاصر تهران» است. من سال گذشته حداقل هشت اجرا در این موزه داشتم که تقریباً چهار اجرای آن با همان «دوئت اسپکترو» در کنار همسرم بود. سهراب معتبر هم که جزء آهنگسازهای مطرح این ژانر است، در آنجا اجرا داشت. خوشبختانه این اتفاق در ایران در حال فراگیر شدن است.»
شاید برای برخی این سوال پیش بیاید که آیا موسیقی الکترونیک در بخش آکادمیک هم با این اقبال روبهرو بوده است؟ او در این باره توضیح میدهد: «در آکادمیها هنوز اتفاق مهمی نیفتاده چون این موسیقی احتیاج به سرمایهگزاری هنگفتی دارد که باید از طرف آکادمیها صورت پذیرد ولی متأسفانه انجام نمیشود و کسانی که امروزه این کار را انجام میدهند، به صورت شخصی آن را پیش میبرند. البته این را هم بگویم که خیلی از کسانی که در این ژانر فعالیت میکنند، به شکل جدی و آکادمیک و بر اساس منابع علمی موسیقی الکترونیک پیش میروند و برخی هم بر اساس احساس و ژانرهای مردمپسندترِ آن، این کار را انجام میدهند.»
آیدین صمیمیمفخم درباره کارهایی که قرار است در ایران از او و همسرش ببینیم و بشنویم میگوید: «ما برای این کنفدراسیون برنامهریزی کردهایم تا تقریباً آخر هر سال میلادی، فستیوال الکتروآکوستیک داشته باشیم. امسال هم به احتمال خیلی زیاد، این فستیوال با همکاری «کانون موسیقی معاصر» در «موزه هنرهای معاصر تهران» خواهد بود. احتمالاً اواخر پاییز، برای دور اول این فستیوال، یک دوره سه روزه، به اضافه کنسرت خواهیم داشت که تاریخ موسیقی الکترونیک ایران و همچنین آثار جدید آهنگسازهای عضو این انجمن را، در این کنسرتها خواهیم شنید.»
مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را به ترتیب در رشتههای پژوهش موسیقی و آهنگسازی در ارمنستان و در محضر استاد «آشوت زهرابیان» دریافت کرده و با حضور در کلاسهای فوق تخصصی آهنگسازی «بئات فورر»، «خایا چنرووین»، «آلوین لوسیر», «فیلیپ گلس»، «کریستین ولف»، «برنهارد لنگ»، «پیتر ابلینگر»، «کارولا باوکهولت» و «پتر کوتیک» بر تجربیات و دانش هنری خود افزوده است.
برنده چندین مسابقه بینالمللی آهنگسازی است و به عنوان آهنگساز مدعو در فستیوالهایی چون ۴۰۲۰ لینز، ایمپولس (اتریش)، روزهای استروا (جمهوری چک)، ماتا، هشتادمین تولد کریستین ولف (آمریکا) و اوی موس (آلمان) شرکت کرده و برنده بورس تحصیلی تحقیقاتی از مرکز کانورگنس سوئیس، دانشگاه لوون در بلژیک و مرکز موسیقی ویسبی در سوئد است.
اینها بخشی از بیوگرافی آیدین صمیمی مفخم، آهنگساز، موسیقیشناس و متخصص هنرهای صوتی است که در سال ۱۹۸۲ در تهران و در یکی از خانوادههای مشهور هنری ایران متولد شده است.
آثار این هنرمند تا امروز توسط آنسامبلهای مهمی چون «کلانگ فوروم» وین، آنسامبل «اس. ای. ام»، «کوارتت مومنتا»، «استراوسکا باندا»، «استکهلم ساکسفون کوارتت»، «کسلمیا» و ... اجرا و ضبط شده است. اکثر آثار این آهنگساز بر پایه موسیقی سنتی و فولکلور ایران و با رویکردها و تکنیکهای معاصر از جمله تجربیات آکوستیکی و سایکو-آکوستیکی هستند.
حالا این هنرمند که سال گذشته اپرای مشترک او و همسرش مارتینا کوسسکا (آهنگساز، نوازنده و رهبر ارکستر لهستانی) با نام «در ساحل لته» در فستیوال نودو شهر استراوا اجرا شد، قرار است برنامههای متعددی را به همراه مارتینا در نقاط مختلف دنیا روی صحنه ببرد.
آیدین صمیمیمفخم درباره پروژههای پیش روی خود به «موسیقی ما» میگوید: «همسرم مارتینا کوسسکا، قطعهای با نام «اُرسی» براساس ردیف موسیقی ایرانی و بیات ترک برای ارکستر زهی نوشته که برنده مسابقه بینالمللی «کریستف پندرسکی» در لهستان شده و قرار است دوم آگوست (یازده مرداد) در شهر «سوپوت» لهستان اجرا شود. این قطعه فقط خارج از ایران اجرا خواهد شد. البته مارتینا قبلاً به عنوان سولیست پیانو، چندین اجرا به همراه ارکستر «نیلپر» در ایران داشته است.»
علاوه بر آن قرار است ماه آینده کنسرتو پیانوی این هنرمند توسط یکی از برجستهترین رهبران دنیا در جمهوری چک اجرا شود که درباره آن میگوید: «این کنسرتو پیانو با نام «هولوگرافی» برای پیانو و ارکستر زهی، توسط ارکستر فیلارمونیک شهر استراوا در جمهوری چک به رهبری برونو فِراندیس اجرا میشود. البته سال گذشته، همسرم مارتینا در «فستیوال موسیقی معاصر تهران»، به همراه نوید گوهری (به عنوان رهبر) این قطعه را در تالار رودکی اجرا کردند و این، اولین اجرای اروپایی آن خواهد بود. در همین فستیوالِ پیشرو، یک مینیاپرا هم با نام «کوچاوایا» از مارتینا اجرا میشود.»
صمیمیمفخم درباره فضا و فرم کنسرتو پیانوی «هولوگرافی» و همچنین مینیاپرای «کوچاوایا» میگوید: «من در این کنسرتوپیانو، مثل یک هولوگرافی از زوایای مختلف، رویکردی به سمت یک نت مشخص داشتهام و کل این کنسرتو حول محور نت «می» با رویکردهای مختلف میچرخد. درباره مینی اپرا هم باید بگویم که با تصویر همراه نیست و به شکل کنسرتی اجرا خواهد شد. این اثر براساس یک قطعه چینی نوشته شده و داستان سگی را روایت میکند که میخواهد با کوه روبهرو شود. بزرگترها او را از این کار منع میکنند اما او توجهی نمیکند و نهایتاً متوجه میشود کوچکتر از چیزی است که بخواهد به حرف بزرگترها توجه نکند. این مینی اپرا، دو سال پیش برنده مسابقه اپرای بینال زاگرب در کرواسی بود که منتهی به نوشتن یک اپرای فولتایمِ صد دقیقهای با نام «کلوتو - ریسمانی از قصهها» شد و دو هفته پیش، چهارمین اجرای آن در شهر وین اتفاق افتاد.»
آیدین صمیمیمفخم به همراه همسرش مارتینا کوسسکا، سال 1392 مرکزی را با نام موسیقی نوین اسپکترو با هدف آشناسازی هرچه بیشتر شنوندگان حرفهای موسیقی آکادمیک، با ژانرهای مختلف موسیقی قرن ۲۰ و ۲۱، موسیقی تجربی قرن ۲۱ و موسیقی الکتروآکوستیک و الکترونیک پایهگذاری کرده که هدف اصلی این مرکز، برگزاری کنسرتهای پژوهشی و آموزشی موسیقی تجربی، الکتروآکوستیک و الکترونیک، برگزاری ورکشاپهایی با تمرکز بر آهنگسازی، تفسیر و اجرا موسیقی قرن ۲۰ و ۲۱ و برگزاری کنفرانس و سمینارهایی در همین زمینه است.
از پروژههای دیگر این مرکز میتوان به «دوئت اسپکترو» با تمرکز بر کنسرتهای تجربی الکتروآکوستیک توسط بنیانگذاران این مرکز و «آنسامبل اسپکترو» با تمرکز بر سفارش و اجرای آثار آهنگسازان معاصر، نام برد.
طی آخرین نشست ICEM – CIME (کنفدراسیون بین المللی موسیقی الکتروآکوستیک که در سال 1360 در شهر بورژ فرانسه توسط کریستین کلوزیه تاسیس شد.)، مرکز موسیقی نوین اسپکترو به عنوان سازمان و نماینده رسمی کنفدراسیون بینالمللی موسیقی الکتروآکوستیک در ایران و اولین مرکز در خاورمیانه انتخاب و معرفی شده که از اهداف اصلی آن میتوان به معرفی بیشتر موسیقی و آهنگسازان الکتروآکوستیک ایرانی به جوامع بینالمللی اشاره کرد.
حالا قرار است اواخر شهریور سال جاری، مارتینا کوسِسکا و آیدین صمیمیمفخم به دعوت کنفدراسیون بینالمللی موسیقی الکتروآکوستیک، به عنوان نمایندگان کنفدراسیون بینالمللی موسیقی الکتروآکوستیک در خاورمیانه در نشست سالانه این مرکز در مسکو حضور پیدا کرده و درباره تاریخ موسیقی الکتروآکوستیک در ایران صحبت و نمونههایی از آثار آهنگسازان ایرانی را پخش کنند. علاوه بر آن، هر دو به شکل دوئت اسپکترو در شهر لینتز اتریش دو اجرا خواهند داشت که تمرکز هر دو اجرا روی بداههنوازی صوت و تصویر است.
شاید به نظر برخی، موسیقی الکترونیک در ایران اتفاقی نوین باشد اما این نوع موسیقی مسبوق به سابقه است و میتوان گفت تقریباً همزمان با اتفاقات روز دنیا، این نوع موسیقی توسط موزیسینهای ایرانی هم تجربه شده است. از آیدین در اینباره سوال کردیم و پرسیدیدم که از نظر شما در این سالها چه اتفاقات قابل تأملی در حوزه موسیقی الکترونیک افتاده که میگوید: «سابقه موسیقی الکترونیک در ایران برخلاف آنچه که برخی فکر میکنند اتفاقی نوین است، به اوایل دهه 40 شمسی برمیگردد که اساتیدی مثل علیرضا مشایخی، شاهرخ خواجهنوری و داریوش دولتشاهی این نوع موسیقی را آغاز کردند و به نوعی پدران موسیقی الکترونیک در ایران بودند. از آن زمان اتفاقات متعددی افتاده و خوشبختانه هنرمندان خوبی در این زمینه داریم که در سطح بینالمللی هم معروف هستند.»
با این وجود، در این سالها کمتر شاهد اجرای این گونه موسیقیها در کشور بودهایم و اکثر این هنرمندان برنامههای خود را در فستیوالهای خارجی اجرا میکنند. اما چند سالی است که هنرمندان این ژانر به طور جسته و گریخته، در ایران هم طبع آزمایی میکنند. صمیمیمفخم در این باره توضیح میدهد: «بله. در ایران کمتر شاهد این اجراها بودهایم اما از سه، چهار سال گذشته تعدد این اجراها بیشتر شده است. یکی از مکانهایی که تمرکز زیادی روی اتفاقات الکتروآکوستیکی دارد، «کانون موسیقی معاصر موزه هنرهای معاصر تهران» است. من سال گذشته حداقل هشت اجرا در این موزه داشتم که تقریباً چهار اجرای آن با همان «دوئت اسپکترو» در کنار همسرم بود. سهراب معتبر هم که جزء آهنگسازهای مطرح این ژانر است، در آنجا اجرا داشت. خوشبختانه این اتفاق در ایران در حال فراگیر شدن است.»
شاید برای برخی این سوال پیش بیاید که آیا موسیقی الکترونیک در بخش آکادمیک هم با این اقبال روبهرو بوده است؟ او در این باره توضیح میدهد: «در آکادمیها هنوز اتفاق مهمی نیفتاده چون این موسیقی احتیاج به سرمایهگزاری هنگفتی دارد که باید از طرف آکادمیها صورت پذیرد ولی متأسفانه انجام نمیشود و کسانی که امروزه این کار را انجام میدهند، به صورت شخصی آن را پیش میبرند. البته این را هم بگویم که خیلی از کسانی که در این ژانر فعالیت میکنند، به شکل جدی و آکادمیک و بر اساس منابع علمی موسیقی الکترونیک پیش میروند و برخی هم بر اساس احساس و ژانرهای مردمپسندترِ آن، این کار را انجام میدهند.»
آیدین صمیمیمفخم درباره کارهایی که قرار است در ایران از او و همسرش ببینیم و بشنویم میگوید: «ما برای این کنفدراسیون برنامهریزی کردهایم تا تقریباً آخر هر سال میلادی، فستیوال الکتروآکوستیک داشته باشیم. امسال هم به احتمال خیلی زیاد، این فستیوال با همکاری «کانون موسیقی معاصر» در «موزه هنرهای معاصر تهران» خواهد بود. احتمالاً اواخر پاییز، برای دور اول این فستیوال، یک دوره سه روزه، به اضافه کنسرت خواهیم داشت که تاریخ موسیقی الکترونیک ایران و همچنین آثار جدید آهنگسازهای عضو این انجمن را، در این کنسرتها خواهیم شنید.»
منبع:
اختصاصی موسیقی ما
تاریخ انتشار : دوشنبه 9 مرداد 1396 - 16:48
افزودن یک دیدگاه جدید