موسیقی ما - پنج‌شنبه، دوئت لیرا به آهنگسازی و نوازندگی پیانوی «آرش هژیرآزاد» و نوازندگی ویولن «یگانه‌ حسینی‌نیا» در قالب سلسله ‌اجراهای «موسیقی تجربه» در تالار رودکی تهران روی صحنه می‌رود. «تهران-مریخ» ده قطعه برای ویولن و پیانو است که ماهیت تمام قطعات المان‌هایی هستند که در علم ستاره‌شناسی مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفته‌اند. فضای آزاد موسیقی این قطعات، کاملاً ملهم از فضای موسیقی کلاسیک است؛ اما شاید نتوان آن را در دسته بندی موسیقی کلاسیک قرار داد. تهران مریخ تلاشی است برای ساکت نماندن سازندگانش در برابر احساسات در نگاه به کیهان و هستی. با این دو هنرمند به بهانه‌ی اجرایشان در «موسیقی- تجربه» به گفت‌وگو نشسته‌ایم:
 

• پیش از اینکه به این اجرا برسیم؛ کمی درباره‌ی فعالیت‌های موسیقایی خودتان و نقطه‌ی تلاقی فعالیت‌های موسیقی‌تان می‌گویید؟

یگانه‌حسینی‌نیا: آشنایی ما در دانشگاه بود؛ برای اولین بار در امتحاناتِ دانشگاه قرار بود کنسرتو موتسارت بزنم، نیاز به یک آکومپانیمان داشتم تا همراهی‌ام کند؛ «آرش» جزو پیانیست‌های بنام دانشگاه بود و بسیار معروف و تمام دانشجویان دوست داشتند که با او ساز بزنند. من یک‌بار، بسیار ناامیدانه به او گفتم شما با من می‌نوازید؟ ایشان قبول کرد و از آن به بعد هر ترم با هم می‌نواختیم و آرش همیشه به من کمک می‌کرد. از اینجا دوئت ما شکل گرفت.  البته فعالیت‌هایمان چندان رسمی نبود.
 

• بر عکس این اتفاق هم می‌افتاد؟

آرش هژیرآزاد: بله! یگانه هم خیلی جاها به داد من رسیده است.
 

• «لیرا» از همان زمان شکل گرفت دیگر؟

بله، «لیرا» از دانشگاه‌مان – دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران-  شروع شد و ما در همان دانشگاه کنسرت‌هایی را برگزار می‌کردیم و بیشتر هم قطعات کلاسیک می‌نواختیم. البته بگویم من ابتدا که وارد دانشگاه شدم به خاطر آهنگسازی بود نه نوازندگی پیانو؛ اما از آن‌جایی که رشته‌ای به نام آهنگسازی در آن زمان وجود نداشت مجبور شدم نوازندگی ساز پیانو بخوانم؛ البته بعد از فارغ‌التحصیلی ما این رشته اضافه شد که من ترجیح دادم به صورت شخصی در این رشته، تجربه کسب کنم.  
 

• هیچ فکر کردید که به این ترکیب، ساز دیگری هم اضافه کنید؟

آرش هژیر آزاد: به نظرم دو ساز ویولون و پیانو از نظر من یکی از کامل‌ترین و قشنگ‌ترین تلاقی‌های دو ساز در موسیقی کلاسیک غربی است و امکانات بسیاری به آهنگساز می‌دهد. اول کوارتت زهی توانایی بسیاری به آهنگساز می‌دهد وبعد پیانو و ویلون.
یگانه حسینی نیا: یکی از زیباترین ترکیبات است.
آرش هژیر آزاد: این شانسی بود که ما داشتیم. اگر ایشان کلارینت می‌نواخت یا من ساز دیگری، قضیه این همه جدی نمی‌شد.
یگانه حسینی‌نیا: ما سال 89 تصمیم گرفتیم اولین کنسرت‌مان را به صورت رسمی برگزار کنیم و به همین خاطر کلیسای آلمان‌ها را اجاره کردیم و کنسرت گذاشتیم. برای آن اجرا بلیت هم فروختیم. یادم می‌آید که سالن پر شده بود و استقبال خیلی خوبی از برنامه‌ی ما شد. ما در آن اجرا، فقط رپرتوار کلاسیک – بیشتر موتسارت- نواختیم و به نظرم تجربه‌ی بسیار خوبی برای هر دوی ما بود. اولین کنسرت حس بسیار خوبی بود و دیگر تا سال 93 اجرا نکردیم. این طور نیست آرش؟
آرش هژیر آزاد: چرا در فستیوال کلاسیک تا معاصر اجرا داشتیم.
یگانه حسینی‌نیا: بله! آن فستیوال در سالن آوینی دانشگاه تهران انجام شد و ما در آن «دورژاک» نواختیم. دوئت ما بیشتر  داشت شکل می‌گرفت تا خرداد 93 که ازدواج کردیم و همان سال یک کنسرت در تالار رودکی برگزار کردیم که خیلی باشکوه بود. ما عروسی نگرفتیم؛ با خودمان می گفتیم این انگار جشن عروسی‌مان می‌شود.
آرش هژیر آزاد: همه شب عروسی‌شان خوش می‌گذرانند، ما داشتیم زجر می‌کشیدیم.
 

• زجر چرا؟

آرش هژیر آزاد: اجرایمان بسیار پراسترس شد.
یگانه حسینی‌نیا: فقط قطعات کلاسیک نواختیم. رپرتوار بسیار سختی بود.
آرش هژیر آزاد: نزدیک عید بود و ترافیک بسیار وحشتناک. قرار بود اجرای ما ساعت 8 شب باشد و قاعدتا باید 6 و نیم آنجا می‌بودیم؛ اما یک ربع به هشت رسیدیم. دیگر خودتان ترافیک را تصور کنید.
یگانه حسینی‌نیا: دو ساعت اتوبان کردستان قفل بود. همه‌اش احساس می‌کردم که ای‌کاش من بتوانم پرواز کنم. تالار رودکی هم طوری است که سر ساعت اجراهایش شروع شود. نه تست نور دادیم و نه ساوندچک؛ خودمان را برای اجرا آماده بودیم؛ اما انقدر استرس داشتیم که نمی‌دانستیم چه اجرا می‌کنیم. سالن هم یک هفته قبل از اجرا سولد اوت شده بود. مانده بودیم که این همه آدم چطور ما را می‌شناسند؟
 

• اجرا چطور شد؟

آرش هژیر آزاد: صد در صد رضایت نداشتیم.  
یگانه حسینی‌نیا: می‌توانست بهتر باشد؛ اما برای من قابل قبول بود. بعد که فیلم‌ها را می‌دیدیم لااقل حالمان بد نمی‌شد (خنده) دیده‌اید که بعضی وقت‌ها حالِ آدم بد از کاری که انجام داده است، بد می‌شود؟‌ اما به هر حال می‌توانستیم بهتر باشیم. ای کاش اجرا را کمی عقب می‌انداختند؛ اما باز تجربه‌ی خوبی بود؛ به هر حال تا الان اجرایی نداشتیم تا اینکه موسیقی- تجربه ما پیشنهاد این اجرا را داد.
 

• درباره‌ی همین اجرا توضیحاتی می‌دهید؟

آرش هژیر آزاد: دوستانِ موسیقی – تجربه لطف کردند و خودشان به منزل ما آمدند و پیشنهاد این اجرا را دادند.  
یگانه حسینی‌نیا: من بهشان گفتم چرا دارید این کار را انجام می‌دهید؟
آرش هژیر آزاد: شاید اگر پیشنهاد این دوستان نبود ما به این زودی دیگر انگیزه‌ی برگزاری کنسرت را نداشتیم؛ آدم با خودش فکر می‌کند این همه هزینه و زحمت برای چه؟ ضمن اینکه به هر حال استرس خود موزیک هم وجود دارند. حالا اما تمام کارها را خودِ این فستیوال انجام می‌دهد و نکته‌ی جالب این است که سراغ آلبوم اولی‌ها آمده‌اند وبا طعم موسیقی دیگری کار می‌کنند؛ البته خیلی‌ از گروه‌ها هم آلبوم اولی نیستند؛ اما موزیکشان بسیار خاص است. در واقع برگزارکنندگان تنها دنبالِ اجرای موسیقی برای کسب درآمد نبوده‌اند و کاری فرهنگی انجام داده‌اند. خودشان هم هزینه‌ی سالن و فیلمم‌برداری و غیره را می‌دهند.
یگانه حسینی‌نیا: خیلی مثل خارج است (خنده)
آرش هژیر آزاد: شاید اگر آنها نبودند ما هیچ‌گاه برای این آلبوم کنسرت نمی‌دادیم؛ هزینه‌ها ممکن است کمرشکن نباشد اما دل‌خور کننده است و از آن بدتر بازخوردی هم ندارد. چرا نباید از این فستیوال‌ها چند تا باشد. جشنواره‌ی فجر می‌تواند این وظیفه را به عهده بگیرد؟ اما همیشه موزیسین‌های پاپ در آن حضور دارند.  
یگانه حسینی‌نیا: امیدوارم این حرکت ادامه داشته باشد.
آرش هژیر آزاد: هنرمند به انگیزه نیاز دارد؛ همین که سایت موسیقی ما مثلا با ما گفت‌وگو می‌پردازد برای ما انگیزه ایجاد می‌کند.
آقای هژیر آزاد شما اصولا آدم کم‌کاری در موسیقی هستید؟
آرش هژیر آزاد: از لحاظ شخصی نه؛ می‌دانید کار موزیسین دو شکل است. فعالیت‌های شخصی که ممکن است خروجی پیدا کند یا خیر؟ اما با این وجود من خودم را خیلی پرکار نمی‌دانم؛ مشکلی که خیلی از ما موزیسین‌ها به خصوص آنانی که علاقه‌مند به نوع متفاوتی از کار هستند و به موسیقی بی‌کلام اعتقاد دارند، داریم این است که عموم مردم با این موسیقی ارتباط ندارند؛ این افراد برای اینکه بتوانند حجم کارهایی که به صورت شخصی انجام می‌دهند را ارایه دهند با مشکل مواجه شوند.
 

• فعالیت در ارکسترهایی که با ایده‌هایتان هماهنگ باشد، چطور؟

آرش هژیر آزاد: خب پیانو همیشه ساز مهمان است و مهجور و ارکسترهایی که از این ساز استفاده می‌کنند، پیانیست‌های بهتری از من دارند.
یگانه حسینی‌نیا: معروف تر! نه الزاما بهتر.
آرش هژیر آزاد: نه حتما بهتر هستند. ببینید کارهای من بیشتر در محیط دانشگاهی است که کمتر شنیده می‌شود؛ اگرچه گاهی برای هر کدام‌شان چندین ماه تمرین کرده‌ام. البته خودم هم اصرار به شخصی‌ کار کردن دارم، چون می‌توانم هر چه می‌خواهم را بنویسم؛ ضمن اینکه تجربه‌ی ساخت موسیقی فیلم را هم دارم که با همکاری با «سیروس مقدم» انجام شد که البته ادامه پیدا نکرد. 
یگانه حسینی‌نیا: فیلم‌سازان هم آهنگ‌سازان خودشان را دارند.
آرش هژیر آزاد: کارگردانان دوست ندارند سراغ کار جدید بروند.
 

• زندگی‌تان از راه موسیقی می‌گذرد؟

آرش هژیر آزاد: تدریس موسیقی. 
 

• در تهران – مریخ شما بیشتر نوازنده بوده‌اید یا آهنگساز؟

این تفکیک در این اثر دشوار است چون براساس تعریفی که از مقوله‌ی نوازندگی و آهنگسازی دارم، هیچ‌کدام انجام نشده است. اما هر دو هم هست.
 

• منظورتان چیست؟

آهنگسازی بر اساس تعریفی که من دارم بسیار آکادمیک و علمی است و این آلبوم – صرف‌نظر از هر نوع شکسته نفسی- شوخی‌ای بیش نیست؛ از نظر نوازندگی هم سطح استانداری که من از موسیقی کلاسیک در نوازندگی پیانو می‌دانم با آنچه در این اثر اتفاق افتاده است، متفاوت است؛ البته هر دو رگ و ریشه‌های شدیدی دارند. اتفاقا در این آلبوم تلاش ما این بوده است که نشان دهیم بحث‌های تکنیکال چگونه است؛ اما ذوق های آهنگسازی هم دارم؛ اما صد در صد نتوانسته‌ام تمام ایده‌هایم در آهنگسازی را دنبال کنم.
 

• چرا؟ چه ایده‌ای در این اثر انجام نشده است؟

آرش هژیر آزاد: داستان این است که موسیقی کلاسیک و سازی در کشور ما بسیار مهجور است و وظیفه‌ی ما این است که این آثار را به گونه‌ای ارایه دهیم که هم مردمی که چندان این موسیقی را نمی‌شناسند بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند و هم آنهایی که موسیقی جدی دوست دارند، دلزده نشوند. برای همین من فقط به خلاقیت توجه نداشتم، فکر کردم باید به مخاطب هم فکر کنم.
 

• به نظر می‌رسد آرش در موسیقی بسیار ایده‌آلیست است کار کردن با آن سخت نیست؟

یگانه حسنی‌نیا: چرا (خنده) من باید صد در صد صدای چیزی که می‌خواهد دربیاورم، البته چون او را می‌شناسم برای من خیلی راحت است اگر هر کسی ناآشنا باشد نمی‌تواند چیزهایی که در ذهن اوست را روی ویولون بیاورد. 
 

• برسیم به تهران- مریخ که بخشی از کنسرتِ شما به آن اختصاص دارد. درباره‌ی این آلبوم توضیح می‌دهید؟

یگانه حسینی‌نیا: سه ترک از این آلبوم در سال 89 ساخته شده بود که همان هم در کنسرت آمد. برای همین سه ترکی که از قبل بوده قدیمی‌تر هستند و قطعات جدید در یک پروسه‌ی دو ساله ساخته شده است.
آرش هژیر آزاد: چند قطعه برای ارکستر بود؛ اما چون فکر کردیم که این اولین آلبومی است که می‌خواهیم منتشر کنیم و در قالب ویولون و پیانوست، همان قطعات برای پیانو و ویولون تنظیم شد. قطعه‌ای هم برای پیانوی سولو بود و من دوباره یک خط ویولون به آن اضافه کردم.
 

• بخشِ بداهه هم بود؟

یگانه حسینی‌نیا: بداهه‌ها را از قبل تمرین کردیم. پاساژی که یک‌هو بالا و پایین می‌آید بداهه است و بعد به نت درآمده ست.
 

• از سال 89 تا حالا یعنی هفت سال صرف ساخت آلبومی می‌شود که همه‌مان می‌دانیم این نوع موسیقی مخاطب چندانی ندارد؟

آرش هژیر آزاد:  البته هفت سال درگیر نبودیم. یک بخش به خاطر تنبلی‌مان انتشارش به تعویق افتاد.
یگانه حسینی‌نیا: در فکر آلبوم بودن نداریم؛ در حالی که خیلی‌ها می‌گفتند چرا این کار را انجام نمی‌دهید.
آرش هژیر آزاد: یک حسی داشتم که آلبوم دادن که کار من نیست.
 

• چرا؟

آرش هژیر آزاد:  یک تابویی از آلبوم دادن و کنسرت دادن در ذهنمان داریم که به خاطر همان ایده‌آلیست بودن است. حالا اما فکر می‌کنم این ایده خیلی اشتباه است. نه اینکه هر سال به خاطر بیزینس آلبوم منتشر کنیم؛ اما دو سال وقت کافی برای جمع و جور کردن یک اثر است.
 

• تکلیف مخاطب چه می‌شود؟ خودتان می‌گویید که این آثار مخاطبی ندارد؟

یگانه حسینی‌نیا: عملا مخاطبی ندارد. من با این وجود خیلی خوشحالم که روز رونمایی بسیار باشکوه بود. این برای من حس خیلی خوبی بود. با اینکه از اول می‌دانستیم که قرار نیست بازگشت مالی داشته باشد؛ اما در همان روز نزدیک 200 نفر در روز رونمایی به اندازه‌ای آلبوم را خریدند که تهران – مریخ تا یک هفته پرفروش‌ترین آلبوم بود. اما فکر می‌کنم اگر کسی بود که می‌توانست برای ما تبلیغ کند بهتر می‌توانستیم خودمان را نشان دهیم. جای یک دوئت مثلِ ما که زوج هم هستند، در موسیقی ما خالی است. به هر حال من در همین حد هم فکر نمی‌کردم که فروش رود. می‌دانید مساله چیست؟  در برخی جاها آلبوم تمام شده اما سفارش مجدد نمی‌دهند. خودم بارها از آنها پرسیدم که چرا دیگر نمی‌‌آوردید؟ می‌گویند فروش ندارد،‌می‌گویم لابد فرموش داشته که تمام شده است دیگر. به هر حال شهر کتاب‌ها هم بیشتر در زمینه‌ی موسیقی باکلام فعالیت دارند.
آرش هژیر آزاد:  اتفاقا به نظر من می‌توانیم در دنیا رکوردار موسیقی باشیم، چون مردم ما علاقه‌ی بسیاری به موسیقی دارند، منتها به همان شدتی که به آن علاقه دارند درباره‌ی جست و جو در موسیقی کاهل هستند. عادت کرده‌ایم که هر چی دم دستمان باشد را مصرف کنیم.
وقتی می‌بینید آلبوم فلان خواننده‌ی پاپ با چنین سرعتی به فروش می‌رود، چه حسی پیدا می‌کنید؟
آرش هژیر آزاد:  مشکلی ندارم. طبیعی است که مردم آن موسیقی را بیشتر دوست دارند. 90 درصد مردم باید «حمید هیراد» و «بهنام بانی» و «حامد همایون» و  امثال اینها را گوش کنند؛ اما باید ده درصد هم وجود داشته باشد کهموسیقی کلاسیک و جدی‌تر دوست داشته باشد. در جامعه‌ی غرب هم همین‌طور است؛ ما آن ده درصد را نداریم.
یگانه حسینی‌نیا: اما کنسرت شیلرر هم در ایران با استقبال مواجه می‌شود. او تمام ترک‌های بدون خواننده را اجرا کرد اما مردم ایران اجرا کرد.
آرش هژیر آزاد: شهرت او هم به خاطر خواننده‌هایش است.
یگانه حسینی‌نیا: اینائودی چطور؟
آرش هژیر آزاد: بله نکته‌ی عجیب همین است. آن موزیک برای من بسیار الهام‌بخش بود. من زیاد خودم را درگیر سبک نمی‌کنم.
 

• این موسیقی شما کلاسیک نیست؟

ملهم از کلاسیک است. قطعه‌ای داریم که فرم آن انوانسیون است. قطعه‌ی پنجم کاملا کلاسیک محض است.
 

• نواختن در کار آرش چه تفاوتی با کارهای دیگر دارد؟

یگانه حسینی‌نیا: خیلی تفاوت می‌کند. برای اینکه من در آن کمی نقش دارم و می‌توانم ابراز عقیده کنم.
 

• تاثیری هم می‌گذارد؟

یگانه حسینی‌نیا: خیلی زیاد.
آرش هژیر آزاد: با غیرت ساز می‌زند.
یگانه حسینی‌نیا: به مرور من خیلی سلایق موسیقی‌مان مثل هم شده است. خیلی شبیه هم شده‌ایم .
 

• حرفی از این کنسرت مانده است؟

یک سری کارهای جدید با ژانر جدید که موسیقی الکترونیک و تلفیقی است هم می‌نوازیم.