موسیقی ما -  تالار رودکی روز یکشنبه از نوازندگان ساز نی میزبانی کرد و نفرات راه‌یافته به مرحله نهایی بخش موسیقی دستگاهی، مقابل هیئت داوران سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان در این بخش متشکل از عبدالنقی افشارنیا، سیامک جهانگیری، جمشید عندلیبی و حسن ناهید قرار گرفتند و به اجرای قطعات خود پرداختند.

جشنواره در بخش اول با حضور نوازندگان رده سنی الف، ب و ج برگزار شد. حضور «محمد اله‌یاری» -مدیرکل دفتر موسیقی- و «احمد صدری» -دبیر دوازدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران- از نکات مورد توجه سیزدهمین روز این جشنواره بوده است.

بخش سوم و پایانی روز سیزدهم، به نشست نقد و بررسی اجراها اختصاص داشت و هیئت داوران اجراها را مورد بررسی قرار دادند. حسن ناهید، عبدالنقی افشارنیا، جمشید عندلیبی، سیامک جهانگیری و هومان اسعدی در این نشست حضور داشتند.

«احمد صدری» در این باره یادداشتی منتشر کرده است که می‌توانید در اینجا آن را بخوانید.

 
 خوشحالم ساز نی جایگاه خودش را پیدا کرده است

در ابتدا «حسن ناهید» -نوازنده نی و عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی- در بخش ساز نی در مورد اجراها گفت: «برای من مایه خوشبختی است که برگزاری جشنواره‌هایی مانند جشنواره موسیقی جوان باعث می‌شود جوانان ما به نوازندگی تشویق شوند و تلاش کنند به مراحل بالاتر برسند. در چند سالی که در این جشنواره کار داوری را انجام می‌دهم، رده سنی الف و ب بسیار پیشرفت کرده‌اند و به نظر من بهتر از رده سنی ج هستند. شرکت‌کنندگان رده سنی ج به دلیل اینکه سن بالایی دارند، باید خیلی بهتر از این خودشان را نشان دهند تا بتوانند در ارکسترها نوازندگی کنند، اما متأسفانه در چند سال گذشته گروه‌های سنی پایین‌تر خیلی بهتر از آن‌ها بودند.»

وی افزود: «به خاطر دارم زمانی که خودم نواختن ساز نی را آغاز کردم، تنها یک نوازنده نی در کشور بود اما امروز می‌بینم که به دلیل برگزاری جشنواره‌هایی نظیر جشنواره موسیقی جوان و همچنین اساتید خوبی که در کشور وجود دارد، هزاران نفر نوازنده نی در کشور داریم. زمانی که من نوازندگی ساز نی را آغاز کردم در شیراز بودم و استاد حسن کسایی در اصفهان بودند. آن زمان ساز نی به جز در اصفهان در هیچ شهر دیگری نبود. خیلی خوشحال هستم که در 60 سال گذشته یک نوازنده نی تبدیل به هزاران نوازنده نی شده و این ساز جایگاه خودش را پیدا کرده که این موضوع باعث خوشحالی است. بنده به جوانان سنین پایین بسیار امیدوار هستم و به نظر من بهترین اجراهای خودشان را ارائه کردند.»

استاد «حسن ناهید» پیش از این در گفت‌وگو با سایت «موسیقی ما» درباره‌ی ساز نی توضیحاتی را ارایه داد.

ردیف‌های موسیقی باید به درستی اجرا شود

سپس «عبدالنقی افشارنیا» ردیف‌دان، نوازنده نی و عضو دیگر هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش نی گفت: «ردیف‌های تعریف‌شده را با نظر دوستان و با در نظر گرفتن شرایط سنی شرکت‌کنندگان انتخاب می‌کنیم و چیزهایی که برای ادامه کارتان به آن احتیاج دارید را انتخاب می‌کنیم. در نتیجه این ردیف باید به درستی اجرا شود.

وی ادامه داد: «اولین مسئله‌ای که باید رعایت کنید این است که کلامی را که می‌نوازید به درستی اجرا کنید. همان طوری که می‌دانید، ساز نی بسیار نزدیک به آواز است و حتی نی را به‌عنوان حنجره دوم نیز نامیده‌اند بنابراین باید کلام‌ها را درست اجرا کنید. همان‌طوری که می‌دانید ما در ادبیات فارسی افاعیل داریم و این‌ها موزون دارند. جملاتی که می‌نوازید درست است که با ساز می‌نوازیم، اما زمانی که اهل ادب آن را گوش می‌دهد، اگر نیم جمله بنوازیم آن‌ها متوجه می‌شوند چقدر موسیقی را می‌شناسیم و جمله‌بندی‌هایمان چقدر درست است. بنابراین افاعیل را باید رعایت کرد.»

افشارنیا در پایان تصریح کرد: «باید شعر را حفظ باشید و زمانی که آن را حفظ باشید، کل جمله و همچنین زمان‌بندی را حفظ می‌شوید. زمانی که ما با نفسمان نت را از نت بعدی جدا می‌کنیم، به آن مضراب راست می‌گوییم و زمانی که بدون جدا کردن نت بعدی را با انگشتان اجرا می‌کنیم، به آن مضراب چپ می‌گوییم. نکته دیگر در نواختن ساز نی، با سرعت نواختن است. زمانی که در مقابل هیئت داوران قرار می‌گیریم باید بدانیم که به دلیل اینکه استرس داریم، سرعت درونمان بالا است و باید 30 درصد از چیزی که در ذهنمان است، کندتر بنوازیم و در این صورت سرعت ما سرعت مناسبی است. زمانی که فرصت زیاد شود، فرصت نفس کشیدن را از دست می‌دهیم و پس از آن به‌صورت کاملاً خودکار رشته از دستمان در می‌رود. مسئله دیگر این است که در شروع کار ما چه در ارکستر و چه در کنسرت‌های چند هزار نفری، دو دقیقه نخست را باید بتوانیم تسلط پیدا کنیم و اگر از همان ابتدا کلافه باشید مطمئن باشید تا انتهای اجرا نیز کلافه خواهید بود.»

ویبراسیون باید در اختیار نوازنده باشد

جمشید عندلیبی نوازنده نی و دیگر داور بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز نی در مورد اجراهای روز دوم بخش موسیقی دستگاهی گفت: «در اجرا اگر ویبراسیون سر جایش نباشد، نه‌تنها کمکی به ساز نمی‌کند، بلکه ساز را خراب می‌شود. به دلیل این که تا زمانی که آدم تنها است، به هر شکلی می‌تواند ساز بنوازد و زندگی کند، اما مهم این است که ما بتوانیم با سازهای دیگر هماهنگ شویم. یک استاندارد در بطن موسیقی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کرد و ویبراسیون اگر سر جای خودش نباشد، نت را خراب می‌کند و نت را کم و یا زیاد می‌کند و ویبراسیون باید در اختیار نوازنده باشد. توصیه می‌کنم رده سنی الف به‌هیچ‌وجه از ویبراسیون استفاده نکند و گروه سنی ب نیز در جاهایی خاص از آن استفاده کند.»

هدف جشنواره جوان راه‌اندازی یک جریان کیفی موسیقایی است

«سیامک جهانگیری» آهنگساز، نوازنده نی و دیگر عضو هیئت داوران بخش موسیقی دستگاهی در بخش ساز نی نیز دقایقی به صحبت پرداخت و در مورد اجراهای روز سیزدهم جشنواره موسیقی جوان و همچنین پیشرفت این ساز در سال‌های گذشته گفت: «باعث خوشحالی است که جوانان نوازنده بسیاری در کشور فعال هستند. نواختن ساز نی واقعاً مشکل است و همان‌طوری که آقای ناهید به آن اشاره کردند، همین که در 60 سال گذشته تعداد نوازندگان ساز نی بسیار زیاد شده است جای خوشحالی دارد. فکر می‌کنم هدف این جشنواره، یک جریان کیفی موسیقایی است و اگر که چیزی به نام رپرتوار و مسابقه تعیین می‌شود، همه آن‌ها به این دلیل است که یک جریان پویا شکل بگیرد. اگر در این جشنواره چیزی به نام اول و دومی شکل می‌گیرد، یک چیز سمبولیک و قراردادی است و به این معنی نیست که بقیه نوازندگان اصلاً خوب نبودند یا وجود ندارند. زمانی آن‌قدر سطح نوازندگی نزدیک است که واقعاً کار هیئت داوران برای انتخاب نفرات برگزیده بسیار سخت می‌شود.»

سیزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان در سه بخش موسیقی نواحی، موسیقی دستگاهی و موسیقی کلاسیک برگزار می‌شود. بخش موسیقی نواحی از 5 مرداد آغاز شد و پس از 11 روز در 17 مرداد به کار خود پایان داد. با اتمام بخش موسیقی نواحی، اجراهای بخش موسیقی دستگاهی از 19 مردادماه در تالار رودکی آغاز شد که تا جمعه اول شهریور ادامه دارد. در ادامه بخش موسیقی کلاسیک از 2 تا 4 شهریور برگزار خواهد شد.

سیزدهمین جشنوارۀ ملی موسیقی جوان با دبیری هومان اسعدی و با مشارکت اساتید موسیقی کشور توسط انجمن موسیقی ایران، با حمایت معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر موسیقی و با همکاری بنیاد رودکی از تاریخ ۵ مردادماه تا ۵ شهریورماه سال جاری در تالار رودکی تهران در حال برگزاری است.